دیسیپلین چیست؟

تا به حال با خودتان فکر کردید چرا ما از تلاش برای بهبود زندگی‌مان ناامید می‌شویم؟ واقعیت این است که برای رسیدن به هدف شخصی باید عزم و اراده، نظم و تلاش زیادی داشته باشیم. عدم وجود هر کدام از این فاکتور‌ها به شکست در اهداف ختم می‌شوند. به همین دلیل تنها کمتر از ۲۰ درصد از افراد می‌توانند اهداف ذهنی‌شان را محقق کنند.

مفهوم دیسیپلین

دیسیپلین (Discipline) یا خود انضباطی به توانایی انجام کاری گفته می شود که باید در زمان مناسب انجام شود، اعم از اینکه انجام آن کار را دوست داشته باشیم و یا نداشته باشیم. وقتی از دیسیپلین یا نظم در زندگی صحبت می‌کنیم؛ یعنی می‌توانیم خودمان را کنترل کنیم.

اکثر ما دیسیپلین و برنامه خاصی برای زندگی خود نداریم و معتقدیم “هرچه پیش آید خوش آید”. در حالی که اگر در زندگی دیسیپلین و برنامه مشخصی داشته باشیم، بازدهی و کیفیت کارهایمان هم به شدت بالا می رود. یکی از اصل های مهم در مدیریت زمان داشتن برنامه ریزی است ولی برنامه ریزی نیز خود پایه های متفاوتی دارد یکی از پایه های اساسی برنامه ریزی، دیسیپلین است.

با هم چند قانون کلی برای بوجود آمدن دیسیپلین شخصی را مرور می کنیم:

قانون اول: شکل گیری مسیر عصبی است. این قانون به ما می‌‌آموزد که هر مهارتی که می‌خواهیم به عادت تبدیل کنیم باید مسیر عصبی آن توسط مغز ما شکل بگیرد و لازمه شکل گیری مسیر عصبی، تکرار، تکرار و تکرار درست است.

قانون دوم: هیچوقت اوضاع بهتر نمی‌شود، پس منتظر بهتر شدن اوضاع نباشید تا کاری را شروع کنید بلکه کار را شروع کنید تا اوضاع بهتر شود.

قانون سوم: هرگز وقت کافی برای انجام همه کارها وجود ندارد، اما همیشه وقت کافی برای انجام کارهای مهم وجود دارد.

قانون چهارم: انجام چند کار با هم امکان پذیر نیست! مغز انسان قادر است که در آن واحد فقط روی یک موضوع تمرکز کند و انجام چند کار باهم فقط عدم تمرکز و عملکرد پایین را برای ما به ارمغان می‌آورد.

قانون پنجم: مغز ما به دنبال حفظ حالت موجود است و سعی می‌کند کمترین میزان مصرف را داشته باشد. برای همین تمام تلاش خود را می‌کند تا هر رفتاری را به عادت تبدیل کند که مصرف کمتری داشته باشد.

در ادامه چند تکنیک موثر برای یادگیری خودکنترلی یا دیسیپلین در زندگی شخصی آورده شده است:

نقاط ضعفتان را بشناسید

همه ما نقاط ضعفی داریم. گاهی نمی‌توانیم در برابر شکلات و غذا‌های فست فود مقاومت کنیم، معتاد به فناوری یا بازی‌های آنلاین هستیم یا هر چیز دیگری که تصورش را بکنید. همه این نقاط ضعف تاثیر مشابهی روی زندگی‌مان دارند. انکار کردن نقاط ضعف کمکی به بهبود سبک زندگی شخصی نمی‌کند. همه ما تا یک نقطه مشخصی می‌توانیم روی نقاط ضعفمان سرپوش بگذاریم. ولی این پنهانکاری نمی‌تواند باعث غلبه به آن‌ها شود.

وسوسه‌ها را برطرف کنید

ما تنها زمانی می‌توانیم به نظم و خودکنترلی برسیم که بزرگترین وسوسه‌های خود را از محیط زندگی خارج کنیم. اگر میخواهید رژیم غذایی سالمی داشته باشید دست از خرید محصولات بی‌کیفیت خوراکی بردارید. یا در محیط کارتان عوامل حواس پرتی تان را حذف کنید، هر چه حواس پرتی‌های کمتری داشته باشید؛ تمرکزتان روی هدف نهایی بیشتر می‌شود. پس برای رسیدن به موفقیت و نظم شخصی باید از راه غلبه به وسوسه‌ها وارد شوید.

هدف تان را انتخاب کنید و برنامه ریزی کنید

وقتی میخواهید دیسیپلین داشته باشید باید چشم انداز روشن و دقیقی از خواسته‌تان ایجاد کنید. برای رسیدن به هدف فقط دانستن مبدا و مقصد کمکی نمی‌کند. دستیابی به هدف، به یک مسیر راه یا نقشه نیاز دارد زمانی که برنامه‌ای برای تحقق اهدافتان ندارید به سادگی در این مسیر گم می‌شوید؛ بنابراین همه چیز را با جزئیات مشخص کنید. هدفتان چیست؟ برای رسیدن به آن باید چه قدم‌هایی بردارید؟ هدفتان چه چیز‌هایی را پوشش می‌دهد؟ بعد از این نقطه شروع را تعیین کنید. مسیر را ادامه دهید تا به خط پایانی مشخص و واضحی برسید.

دیسیپلین شخصی خودتان را بسازید

نظم و انضباط از زمان تولد با انسان ها همراه نیست بلکه یک مهارت و رفتار آموختی است؛ بنابراین مثل هر مهارت دیگری باید آن را یاد بگیریم و برای تسلط بیشتر تلاش کنیم. این تسلط نیاز به تمرین و تکرار روزانه دارد. مثل ورزش مداوم و اصولی برای ساختن اندامی متناسب.

عادت‌های ساده و جدیدی ایجاد کنید

کار کردن روی دیسیپلین شخصی و ایجاد عادت‌های جدید می‌تواند کمی دلهره‌آور باشد. برای جلوگیری از این احساس ناخوشایند بهتر است عادات یا رفتار‌های جدید را ساده نگهدارید. هدفتان را به مراحل کوچک و قابل انجام تقسیم کنید. به جای اینکه بخواهید چیز‌های زیادی را در زمان واحد تغییر دهید؛ به صورت مداوم روی یک کار ساده تمرکز کنید. همینطور سعی کنید با اتکا به نظم ذهنی به مرور اهداف بیشتری را وارد لیست خودتان کنید. به طور مثال اگر می‌خواهید هر روز کتاب بخوانید، از ۱۰ یا ۱۵ دقیقه در روز شروع کنید. بعد از یک هفته یا یک ماه آن را کمی افزایش دهید.

درک‌تان از قدرت اراده را تغییر دهید

طبق تحقیقات انجام شده، میزان اراده یک شخص ارتباط زیادی با اعتقاداتش دارد. اگر اعتقاد دارید که قدرت اراده‌تان محدود است، احتمالا از یک حدی بیشتر نمی‌توانید پیشرفت کنید. اگر تصور کنید که محدودیتی برای ایجاد دیسیپلین شخصی ندارید؛ بدون آنکه بدانید با سرعت بیشتری به سمت تحقق اهدافتان حرکت می‌کنید. در نهایت تصورات درونی‌تان میزان موفقیت شما را در زمینه اراده و ایجاد دیسیپلین شخصی مشخص می‌کند، پس سعی کنید موانع ناخودآگاهتان را برطرف کنید و باور داشته باشید که می‌توانید اهدافتان را بدست آورید.

برنامه پشتیبان داشته باشید

همه ما می‌دانیم که هیچ راه ساده‌ای برای رسیدن به هدف وجود ندارد.. اما در عین حال احتمال می‌دهیم که در مسیر رسیدن به هدفمان با برخی مشکلات رو به رو شویم که برایمان چالش برانگیزند. در این زمان بهترین کار داشتن یک برنامه پشتیبان مخفی است. یک برنامه یا نقشه جایگزین کمک می‌کند تا طرز فکر و خودکنترلی لازم برای اوضاع را بدست آورید. همینطور با جلوگیری از تصمیم‌گیری ناگهانی در مصرف انرژی‌تان هم صرفه ‌جویی می‌کند.

پاداش، بخشش و ادامه مسیر

برای تحقق اهدافتان یک پاداش هیجان انگیز در نظر بگیرید. به خودتان جایزه ای بدهید که هیجان زده‌تان کند. پیش بینی یک نیروی قدرتمند است. این مسئله به شما وسواس کافی برای تمرکز کردن می‌دهد. در این زمان نه تنها به آنچه می‌خواهید تغییر دهید؛ فکر نمی‌کنید بلکه می‌دانید که با رسیدن به هدف پاداشی جالب در انتظارتان است. از طرف دیگر حتی با وجود بهترین اهداف و برنامه‌ریزی هم ممکن است گاهی راهمان را گم کنیم. رسیدن به دیسیپلین شخصی دارای فراز و نشیب‌هایی است. نکته اصلی این است که حتی در زمان شکست هم دوباره بلند شویم و رو به جلو حرکت کنیم؛ بنابراین شکست را بپذیرید و از آن کلیدی برای موفقیت بسازید.

و سخن آخر

اراده، نظم و تلاش کمک می‌کنند تا به هدفتان برسید، ولی مانع اصلی در این بین حفظ تمرکز است. خیلی وقت‌ها با وجود اینکه چیزی را میخواهیم تمرکز کردن برایمان سخت است. به ویژه با گذشت زمان سخت‌تر می‌توانیم قدرت اراده‌مان را کنترل کنیم. همچنین اگر وسوسه‌ها یا تصمیمات مان بزرگتر باشند؛ کار‌هایی که باید برای کنترل و حفظ دیسیپلین انجام دهیم؛ چالش برانگیزتر می‌شوند. از آنجایی که هیچ چیز یک شبه به دست نمی‌آید، تنها با تلاش مستمر و روزانه می‌توانیم دیسیپلین شخصی خودمان را بسازیم.

خود کنترلی و داشتن دسپیلین شخصی به افراد کمک می‌کند تا روابط بهتری داشته باشند و مهارت‌های فردی‌شان را ارتقا دهند. چنین افرادی وابستگی‌های کمتری دارند و به راحتی می‌توانند وضعیت‌های مختلف زندگی‌شان را مدیریت نمایند. تحقیقات نشان می‌دهند که برخورداری از دیسیپلین شخصی بالا، میزان رضایت افراد از زندگی‌شان را افزایش می‌دهد. چنین افرادی به روابط خود متعهدتر هستند و احتمال آسیب پذیری‌شان توسط عوامل مخربی مثل سوء مصرف مواد مخدر، بزهکاری و.. کمتر است.